Werken

Jan Dismas Zelenka
▪Litaniae de Venerabili Sacramento (ZWV 147)

Johann Sebastian Bach
▪Liebster Immanuel, Herzog der Frommen (BWV 123)
▪Missa in A-dur (BWV234)

o.l.v. Anthony Scheffer

Datum & Locatie

Zaterdag 15 Februari 2014

Geertekerk, Utrecht

Epifanie of Driekoningen is een christelijke feestdag die jaarlijks gevierd wordt op 6 januari. De christelijke kerk herdenkt onder andere de drie wijzen uit het oosten die bij Jezus’ kribbe aankwamen na een ster te zijn gevolgd. In de Lutherse, protestantse traditie is er aandacht voor de eerste wonderlijke gebeurtenissen in het leven van Christus. De theologische definitie van epifanie is dan ook ‘de openbaring van Christus aan de Heidense wereld’.

Het thema epifanie wordt vertegenwoordigd door de cantata Liebster Immanuel, Herzog der Frommen. Op subtiele en symbolische wijze licht Bach het thema uit door muziek en tekst te verbinden zonder direct naar de bijbelteksten te verwijzen. Een soortgelijk effect wordt bereikt in de Mis in A, bestaande uit enkel het Kyrie en het Gloria. Atypisch en opgebouwd uit delen van andere cantates is de mis een van de sterkste werken uit Bach’s oeuvre omdat ze een persoonlijke, maar universele gedachte uitdraagt.

De verbintenis van epifanie met de , die zich kenmerkt door aanroepingen om ontferming en aanbidding van het Heilige Sacrament, kan snel gelegd worden. Een sacrament is een gewijde handeling of een gewijd kenmerk waarmee God zich aan de gelovigen verbindt. Met deze context in gedachte zou Christus het eerste sacrament kunnen zijn, en vertegenwoordigt hij de sterkste verbintenis tussen God en de gelovigen.

Vanuit deze gedachte is het programma ontstaan. In de Litanie bereiden we ons voor op de komst van het sacrament waarna we in de cantate en de mis de openbaring van het sacrament ervaren.